PUSZCZA AUGUSTOWSKA

Puszcza Augustowska jest jednym z największych kompleksów leśnych Polski, a wraz z puszczami Litwy i Białorusi bezpośrednio z nią sąsiadującymi, stanowi jeden z największych zwartych kompleksów Europy. Powierzchnia Puszczy Augustowskiej wynosi ponad 1100 km2, w części polskiej. Polany puszczańskie zajmują enklawy wiejskie takie, jak: Balinka, Sajenek, i osady leśne, np. Hanus. Daje też pracę dla wielu tysięcy ludzi. Pracują tu naukowcy, leśnicy, drwale, pilarze, zbieracze runa leśnego. Napotkać tu można liczne jeziora, miejscami także podmokłe łąki i torfowiska. Puszcza i Jeziora Augustowskie wraz z doliną Rospudy stanowią obszary chronionego krajobrazu. Warto wymienić Rezerwaty chronione, Kozi Rynek, Kalejty, Glinki, Kuriańskie Bagno, Starożyn, Mały Borek, Perkuć, Stara Ruda, Brzozowy Grąd, Tobolinka, Kukle, Łempis, Pomorze, Głuszcowe Bagno, Żegarskie Bagno, Dolina Rospudy, Czarna Hańcza, Wiłkokuk, Ostoja Bobrów Marycha, Cmentarzysko Jaćwingów, Bobruczek, Jezioro Hańcza i inne.

To tutejsze płuca, ponieważ Puszcza wchłania wilgoć i produkuje tlen. Bardzo duża część obszaru Puszczy Augustowskiej, ma cechy terenu bezodpływowego. Główną rzeką zlewni Niemna, obejmującej większą część obszaru puszczy (około 60%), jest Czarna Hańcza z dopływami: Marychą i Wołkuszanką. Zlewnia Wisły obejmuje mniejszą (około 40%) część Puszczy. Wody spływają do Wisły przez Biebrzę, a dalej Narew. Najważniejszymi rzekami tej części są: Lebiedzianka, uchodząca bezpośrednio do Biebrzy, a następnie Blizna i Rospuda łączące się z Biebrzą za pośrednictwem Netty. Zlewnię Wisły i Niemna łączy Kanał Augustowski. Do większych jezior puszczańskich należą : Wigry - 21,87 km2, Sajno - 5,25 km2, Białe Augustowskie - 4,85 km2, Serwy - 4,60 km2, Necko - 4,11 km2, Pomorze - 2,97 km2, Studzieniczne - 2,50 km2, Kolno - 2,75 km2, Blizno - 2,41 km2, Pierty - 2,38 km2.

Roślinność Puszczy Augustowskiej, charakterystyczna dla północno-wschodniej Europy, odznacza się dominowaniem mszystych lasów iglastych sosnowo-świerkowych i obecnością dużych powierzchni torfowisk. Stwierdzono tu około 1000 gatunków roślin naczyniowych, od borealnych i właściwych florze arktycznej, aż do gatunków związanych ze strefą śródziemnomorską. Można chociażby wspomnieć o roślinach takich, jak: „Gruszyczka okrągłolistna, Bobrek trójlistkowy, Aldrowanda pęchęrzykowata, czy Grzybień północny”.

Na terenie Puszczy Augustowskiej stwierdzono dotychczas występowanie ponad dwóch tysięcy gatunków zwierząt. Najliczniej reprezentowany i obfity jest świat owadów. Świat ssaków jest reprezentowany przez jeleniowate (jeleń szlachetny, łoś, sarna), drapieżniki takiej jak: wilk (populacja wilka licy około 70 osobników, zjadając padlinę zmniejszają możliwość wybuchu epizocji i poprawiają stan zdrowotny populacji), dzik, jenot, ryś (ok. 18 osobników, jest to gatunek mocno zagrożony i od roku 1993 wraz z wilkiem podlega ochronie na mocy rozporządzenia wojewody suwalskiego, a od 1995 roku ryś objęty jest na obszarze całego kraju ochroną gatunkową), borsuk, wydra, norka, łasica, kuna oraz tchórz. Mniejsze zwierzęta zamieszkujące Puszczę Augustowską to zające bielak i szarak, a także gryzonie - bóbr, piżmak, szczur, nornik i badylarka, a także inne. W Puszczy Augustowskiej występuje 119 gatunków ptaków, a gnieździ sie 72 (m.in. bociana czarnego, żurawia,orła bielika, trzmielojada, orlika krzykliwego, puchacza, myszołowa, jastrzębia, krogulca, kobuza, zaobserwowano także orła przedniego).

Prowadzone ostatnio badania dendrologiczne stwierdziły, że najstarsze sosny w Puszczy Augustowskiej mają około 200 lat (rezerwat ). Natomiast najstarsze drzewo na tym terenie to dąb szupułkowy liczący około 360 lat, obwodzie 672 cm i 22 m wysokości rosnący w Nadleśnictwie Pomorze, leśnictwie Giby oddz. 437n. Do wielkich drzew w Puszczy zalicza się także wiąz pospolity o obwodzie 441 cm i wysokości około 30 m rosnący przy zabudowaniach, 3 km od drogi Augustów – Uroczysko Brzozowy Grąd w Gminie Augustów. Sosna o obwodzie 390cm i wysokości 30 m w Nadleśnictwie Augustów, leśnictwie Kolnica oddz. 116j.